Simone Kleinsma triomfeert weer als Mrs. Lovett; dertig jaar later 

Hans Peter Janssens als Sweeney Tood en Simone Kleinsma als Mrs. Lovett (foto Set Vexy)

Sweeney Todd – de bloedbarbier van Fleet Street was dertig jaar geleden een waagstuk van Joop van den Ende. Twee maanden nadat in het Circustheater in Scheveningen de publiekslieveling The Phantom of the Opera in première was gegaan (ook een Van den Ende-productie), liet hij in Rotterdam in het Luxor Theater de Nederlandse versie van de Stephen Sondheim-musical Sweeney Todd in première gaan. Terwijl Phantom een doorslaand succes was, was Sweeney Todd een voorstelling voor ‘the happy few’, voor de elitaire liefhebbers van de betere musical. En dat geldt eigenlijk nog steeds; gelukkig maar…

Nogmaals, een waagstuk van Joop van den Ende, waarbij de bariton Ernst Daniel Smid in 1993 de titelrol speelde en Simone Kleinsma de vrouwelijke hoofdrol. Zij speelde Mrs. Lovett die het vlees van slachtoffers van de bloeddorstige barbier Sweeney Todd verwerkte in haar pasteien. Ik was op 13 oktober 1993 met mijn moeder naar de première en ik herinner me een verpletterend goede voorstelling. Vooral de destijds 35-jarige Kleinsma was fenomenaal goed. Ze speelde Mrs. Lovett met gevoel voor humor, gemeen en gewoon overtuigend goed. En dat doet ze nog steeds; gelukkig maar en… vanzelfsprekend. Want Simone blijft de grote ster en de grote alleskunner op de Nederlandse podia.

De grote wens van Simone Kleinsma

Simone Kleinsma bakt als Mrs. Lovett ‘de vieste pasteien’ (foto Set Vexy)

Joop van den Ende – creative producer van MediaLane Theater, het bedrijf van zijn dochter Iris van den Ende en van Miel Gouda – liet de grote wens van Simone Kleinsma in vervulling gaan: nog een keer Mrs. Lovett spelen. Hij verpakte het vervullen van die wens in de vorm van een verjaardagscadeau voor haar 65ste verjaardag (op 8 mei 2023). En wat pakt dat verjaardagscadeau goed uit! Simone Kleinsma triomfeert opnieuw als Mrs. Lovett, deze keer geflankeerd door Hans Peter Janssens in de titelrol en een cast die geen enkele zwakke plek heeft met onder anderen Lone van Roosendaal, Valerie Curlingford, Milan van Weelden, Jonathan Demoor en Samir Hassan.

Grote staat van dienst

Simone Kleinsma als Mrs. Lovett en Hans Peter Janssens als Sweeney Todd (foto Set Vexy)

Sweeney Todd-vertolker Hans Peter Janssens is waarschijnlijk niet een naam die bij iedereen meteen een belletje doet rinkelen, maar deze Belgische bariton heeft een indrukwekkende staat van dienst in zowel opera- als musicalproducties in binnen- en buitenland. Hij speelde bijvoorbeeld maar liefst drie keer hoofdrollen in Les Misérables in Londen, in Nederland twee keer in The Phantom of the Opera en verder in onder meer Tarzan, Follies, Oliver!, Aspects of Love, Evita en The Little Mermaid. En ook hoofdrollen in onder meer de opera’s Parsifal, Don Giovanni, A Midsummer Night’s Dream en Carmen.

Deze imposante bariton – alleen al zijn uiterlijk is huiveringwekkend – zingt als een klok. Dat doet hij dan ook als Sweeney Todd, de bloedbarbier van Fleet Street. Naast hem triomfeert de immens grote zanger en acteur Milan van Weelden als de doortrapte rechter Turpin op wie Sweeney Todd bloedig wraak wil nemen voor het onrecht dat de rechter hem in het verleden heeft aangedaan. Van Weelen, die vorig jaar in werkvoorstellingen en komende zomer tijdens Amsterdam Pride in Daniël Cohens musical De Mol en de Paradijsvogel de in Amerika geboren vriend van Albert Mol speelde en speelt, is als rechter Turpin zowel fysiek als qua stem beeldvullend aanwezig. Hij zet, net als Hans Peter Janssens, een angstaanjagende figuur neer.

Angstaanjagend, dat is een adequate beschrijving van deze fenomenale voorstelling met soms waanzinnig moeilijke muziek en soms wonderschone ballades van de Amerikaan Stephen Sondheim; oftewel de ‘Shakespeare van de musical’ die in november 2022 op 91-jarige leeftijd overleed. De voorstelling is Brechtiaans duister en wordt extreem sober en kaal ten tonele gebracht. Zo zijn de acteurs niet, zoals meestal, gehuld in negentiende-eeuwse kostuums, maar in denim gevangenispakken met een nummer op de linkerborst. Er zijn vrijwel geen kostuumwisselingen, alles is koel en kaal. Ik kan me goed voorstellen dat het voor mensen, die een aangename Simone Kleinsma-musical verwachten, even slikken is.

De pasteitjes zijn gebroken bakstenen

Openingsscène na de pauze met in het midden Hans Peter Janssens als Sweeney Todd (foto Set Vexy)

Er zullen zelfs aardig wat toeschouwers zijn die niets van deze productie zullen begrijpen. De meeste handelingen zijn suggestief, het  scheermes – het moordwapen – is slechts een glimmende hoekstuk van een gebroken spiegel, de pasteien zijn afgebrokkelde bakstenen en er vloeit geen bloed terwijl Todd zijn klanten ‘scheert van oor tot oor, dieper dan ooit daarvoor’.

De regisseur Frank van Laecke geeft in het programmaboek een toelichting: “Alle karakters zitten opgesloten in hun eigen lot […..] Aangezien de personages zich bevinden in een ruïne van een gevangenis, maken ze gebruik van alles wat in de ruimte te vinden is. Een afgebrokkelde baksteen wordt een pasteitje en houten planken worden gebruikt als tafelbladen. Hiermee proberen we de fantasie van het publiek te prikkelen”. Een prachtig beeld is de openingsscène van de voorstelling na de pauze: een tafel waaraan iedereen zit alsof het het laatste avondmaal is; met Sweeney Todd in het midden als een helse heiland (zie hierboven).

Geen zwakke plek

Stephen Sondheim-kenner Koen van Dijk verdient een pluim voor de vertaling die hij al dertig jaar geleden maakte en die weer wordt gebruikt. Zijn Nederlandse teksten verlopen lekker soepel en naturel. Chapeau! Van Dijk regisseerde overigens in 2016 zijn eigen Sweeney Todd voor Opus One in wijlen M-Lab, met René van Kooten in de titelrol, Vera Mann als Mrs. Lovett en Henk Poort als rechter Turpin. Merkwaardig dat bij deze nieuwe productie de titel helemaal in het Engels is gesteld: Sweeney Todd, the demon barber of Fleet Street. En niet, zoals in 2016, ‘de bloedbarbier van Fleet Street’. Verder is er, zoals ik al schreef, geen zwakke plek in deze voorstelling. De mooie sopraan Valerie Curlingford heeft een wonderschone stem, Lone van Roosendaal speelt de bedelares huiveringwekkend goed, Samir Hassan is vertederend als de broze Tobias en Jonathan Demoor speelt een overtuigende minnaar. Het decor van Carla Janssen Höfelt straalt duisternis uit met voortdurend slechts één kleurrijk accent: de vuurrode kappersstoel van Todd. En de grootmeester Yan Tax ontwierp zelden kostuums die zo sober zijn. Ook erg fijn is dat de voorstellingen worden begeleid door een tienkoppige orkest onder leiding van Jeroen Sleyfer. Er gaat bij theater toch niets boven live muziek.

Zie hier de trailer: https://www.youtube.com/watch?v=O2apOSEWW4w

Nog slechts één maand

Simone Kleinsma neemt het applaus (eigen foto)

De productie is na de première nog slechts één maand te zien: in het DeLaMar in Amsterdam alleen nog donderdag, vrijdag en zondag (behalve 27 april) tot en met 7 mei en van 18 tot en met 21 mei en tussendoor van 10 tot en met 14 mei in het Nieuwe Luxor in Rotterdam. Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat deze productie zo kort draait – als een soort tussendoortje – en in slechts enkele weken is ingestudeerd. Gaat dat zien, want dat is deze musical: geweldig goed, geweldig duister, geweldig goed gezongen en gespeeld, geweldig geregisseerd door Frank van Laecke, geweldig, gewaagd aangekleed door Yan Tax en zeer geslaagd neergezet in een duister decor van Carla Janssen Höfelt.

De Hospita

Sweeney Todd is overigens niet het enige verjaardagscadeau dat Simone Kleinsma van MediaLane (lees: Joop van den Ende) voor haar 65ste verjaardag krijgt. Komende winter gaat De Hospita in première, een nieuwe musical die speciaal voor La Kleinsma is bedacht en wordt geschreven door Dick van den Heuvel en André Breedland. Deze musical – haar tweede cadeau – vertelt het verhaal van een voormalige revuester en comédienne. Zij kampt met geldzorgen en moet haar weg vinden in de hedendaagse wereld vol verwarrende gendernormen, klimaatproblemen en havermelk. De andere hoofdrol zal worden gespeeld door multi-talent Paul Groot als kostuumontwerper en beste vriend van de vroegere revuester. Wie de andere rollen spelen is nog niet bekend. Wel is bekend dat de liedjes vooral bekende Franse chansons zijn, maar dan vertaald en hertaald. Zeker een voorstelling om naar uit te kijken (zie t.z.t. meer details op www.medialane.nl).

Affiche met Simone Kleinsma als Mrs. Lovett en Hans Peter Janssens als Sweeney Todd (artwork Bas Losekoot)

A-R en Arie Cupé op de rode loper op weg naar de première (foto Serge Henri Valcke)

Sweeney Todd, gezien 21 april 2023 in het DeLaMar. Een Medialane-productie, script Hugh Wheeler, muziek en liedteksten Stephen Sondheim, vertaling Koen van Dijk, met o.a. Hans Peter Janssens, Simone Kleinsma, Lone van Roosendaal, Jonathan Demoor, Valerie Curlington, Milan van Weelden en Samir Hassan, regie Frank van Laecke, choreografie en staging Daan Wijnands, muzikaal leider Jeroen Sleyfer, decor Carla Janssen Höfelt, kostuums Yan Tax, creative director Maurice Wijnen, creative producer Joop van den Ende, producenten Iris van den Ende. Scènefoto’s Set Vexy, affiche Bas Losekoot, de foto (hiernaast) van A-R en Arie Cupé is gemaakt door Serge Henri Valcke. Alleen nog tot en met 21 mei in het DeLaMar Theater Amsterdam en het Nieuwe Luxor Rotterdam. Zie voor de volledige speellijst en meer informatie: www.medialane.nl.