Deze musical betekent de hele avond glimlachen

Charlie and the Chocolate Factory is een geweldig succes. Dat is een opsteker voor de musical- en theaterwereld die het de afgelopen jaren zo zwaar had. Ik zag de musical een week na de première, nadat in zo ongeveer alle kranten buitengewoon lovende recensies waren verschenen. Het resultaat was dat de zaal – een matinee op zondagmiddag – volledig uitverkocht was. Het beroemde boek uit 1964 van Roald Dahl is uiteraard een kinderboek en het was erg leuk om te zien dat er opmerkelijk veel kinderen in de zaal zaten; van een jaar of zes tot rond twaalf.

De hele voorstelling had ik vrijwel continu een glimlach op mijn gezicht. Wat een oogstrelend feest is dit. En wat werd ik er blij van. De kostuums van couturier Mattijs van Bergen zijn helemaal goed Dickensiaans, de decors van Joris van Veldhoven zijn fraai en inventief. Hij werkt veel met schaduwen; de eerste aanblik van Willy Wonka is alleen maar een schaduw. Daarna verschijnt Remko Vrijdag als de chocolatier, een rol waar hij jaren naartoe heeft geleefd. Want de productie was vanwege corona keer op keer uitgesteld. De acteur/cabaretier speelt een grappige, soms vileine en altijd innemende Willy Wonka.

Remko Vrijdag als Willy Wonka (foto Margot de Heide – Studio Flabbergasted)

Eerbetoon aan Gene Wilder

Het eerste liedje is meteen een wereldhit: The Candyman can, door Thomas van Luyn ingenieus vertaald als ‘Dat kán die man/ de man die snoep maken kan’. Het liedje van Leslie Bricusse en Anthony Newley was in 1971 geschreven voor de film Willy Wonka & The Chocolate Factory, met Gene Wilder als de chocolatier. Grappig eigenlijk dat deze film niet Charlie in de titel had, zoals het boek, maar Willy Wonka. Remko Vrijdag heeft in een interview gezegd dat hij Gene Wilder als in deze rol beter vond dan Johnny Depp, die de rol in 2005 als een Michael Jackson-freak neerzette. Remko Vrijdag zag in Gene Wilder “een heerlijke acteur, die vooral veel met zijn ogen werkte. Die kracht van zijn blik probeer ik ook op het toneel te bereiken.” Het is leuk dat een portret van Gene Wilder als Willy Wonka in het decor hangt, wanneer bezoekers de chocoladefabriek betreden. Als eerbetoon.

Fantasie

Een van de kinderen en Anne-Marie Jung (foto Margot de Heide – Studio Flabbergasted)

Een van de kinderen (foto Margot de Heide – Studio Flabbergasted)

De verbeelding, daar draait het om in deze musical waarin vijf kinderen als winnaars van een gouden chocoladewikkel de eer hebben om de mysterieuze chocoladefabriek van Willy Wonka te bezoeken. “Om chocola te maken hebben je fantasie nodig”, dat is het devies van de excentrieke Wonka. Meer nog dan cacao, suiker en andere zoetigheid. “Kom, we gaan naar het wonderland van mijn verbeelding,” zegt hij. Charlie Bakker – het jongetje uit de titel – heeft duidelijk meer verbeelding dan de andere vier kinderen Caspar Slok, Joris Teevee, Violet Beauderest en Veruca Peper. Die zijn vooral rijk en verwend, dik en verwend, veeleisend en verwend, irritant en verwend. Dankzij hun vervelende gedrag komen ze alle vier in de chocoladefabriek gruwelijk aan hun einde. Ze worden vooral verwerkt tot zoetigheid.Charlie bekijkt alles van een afstandje. Hij is lief en gul, verstandig en helemaal niet veeleisend of verwend. De rol van elk kind wordt door vijf verschillende kinderen gespeeld. ik zag niet de première-Charlie Noah Fontijn, maar Thomas Koekkoek die – net als de andere kinderen en eigenlijk de hele cast – glaszuiver. Het is bovendien heel prettig dat alle tekst perfect verstaanbaar was.

Halló Jumbo!

Peter van Heeringen en Debbie Korper (foto Margot de Heide – Studio Flabbergasted)

Voor volwassen toeschouwers zijn er aardig wat grapjes die kinderen waarschijnlijk ontgaan. Als het tweede bedrijf begint, doet het decor denken aan een bewegend doolhof van Escher. Een olifant staat op heel dunne pootjes, zoals vaak door Salvador Dalí afgebeeld. Willy Wonka begroet de olifant overigens met de vrolijke uitroep “Halló, Jumbo!”. Er is een goede oplossing bedacht voor de Oempa Loempa’s, de vreemde wezentjes die in de chocoladefabriek werken. In het boek is dit een fictief dwergenvolk, dat al snel aan slaven doet denken. In deze productie zijn het pantomimefiguren met een wit gezicht, hoekige bewegingen en behept met een mysterieus brabbeltaaltje. Een goede oplossing en mooi om te zien. Het is ook handig dat acteurs, die in het eerste deel van de voorstelling bijrollen spelen, na de pauze vrijwel onherkenbaar de Oempa Loempa’s gestalte geven. Zoals Debbie Korper en Anne-Marie Jung. De bijrollen zijn allemaal zeer goed bezet, zoals Peter van Heeringen en Debbie Korper als de oma en opa van Charlie. De rol van de grootvader wordt ook gespeeld door John Buijsman. Het is eigenlijk verbazingwekkend dat voor de rol van Willy Wonka geen alternate staat aangekondigd in plaats van Remko Vrijdag. Dat zou dus betekenen dat hij er altijd is.

Geen Chocoladefabriek in Amsterdam

Dit bijna zestig jaar oude boek van Roald Dahl blijft tot de verbeelding spreken. In het theater worden chocoladerepen verkocht van de Johnny Doodle Chocolate Factory. In sommige repen zitten een gouden ticket, die goed is voor een rondleiding in de Candy Story-fabriek in Heinenoord in de buurt van Rotterdam. Tijdens de musical dacht ik meewarig aan de plannen van uitgever Maurits Rubinstein die in Amsterdam een op Roald Dahl geïnspireerde Chcoladefabriek wilde beginnen. Rubinstein begon in de jaren negentig van de vorige eeuw met plannen om in een indrukwekkend gebouw aan de De Ruyterkade zijn chocoladefabriek te openen. Een fabriek, museum en leerzaam traktatiepark ineen in het centrum van Amsterdam, vlakbij het Centraal Station. In 2005 wist Rubinstein het nog zeker: zijn creatie aan de De Ruyterkade zou de deuren openen in december 2007. Helaas kwam het kwam er nooit van en de plannen zijn nu van de baan.

Toch wel Amsterdamse chocolademakers, inclusief rondleiding

Toch is er nu al ruim tien jaar een chocoladefabriek in Amsterdam. Enver Loke en Rodney Nikkels waren in 2001 de oprichters van de Chocolatemakers aan de Radarweg in Amsterdam-Westpoort. Hier wordt fairtrade chocola gemaakt, waarbij alles – van boon tot reep – in eigen hand wordt gehouden. Met als uitgangspunten dat de planeet er zo min mogelijk last van heeft en dat alle mensen die betrokken zijn er goed van leven. Bovendien is de chocoladefabriek toegankelijk voor bezoekers. Tijdens een rondleiding komen liefhebbers van het donkere goud alles te weten over hoe chocola wordt gemaakt. Ze voelen, ruiken en mogen uitgebreid proeven. Een leuke knipoog naar Roald Dahl is dat ook sommige repen van de Chocolatemakers verpakt zijn in een gouden wikkel, die goed is voor een gratis rondleiding. De repen van de Chocolatemakers worden onder meer verkocht bij Eko-Plaza en Marqt. Inlichtingen: www.chocolatemakers.nl

De cast na de première (foto Musicalweb)

Charlie and the Chociolate Factory, gezien 18 september 2022 in het DeLaMar, aldaar t/m 2 oktober (www.delamar.nl) en daarna t/m 8 maart 2023 op tournee in nog zestien andere theaters. Een productie van de Theater Alliantie, een samenwerkingsverband van zeven grote theaters. Met Remko Vrijdag als Willy Wonka en verder o.a. Julia van der Vlugt, Peter van Heeringen of John Buijsman, Debbie Korper, Rein Hofman, Anne-Marie Jung en een wisselende cast als de kinderen, bewerking David Greig, liedjes Marc Shaiman (muziek) en Scott Wittman (tekst, vertaling Rik van den Bos, vertaling liedteksten Thomas van Luyn, regie Jasper Verheugd, choreografie Pim Veulings, decor Joris van Veldhoven, kostuums Mattijs van Bergen, arrangeur en muzikaal leider Jeroen Sleyfer, producent Rosalie Mohr, scènefoto’s Margot de Heide Studio Flabbergasted, castfoto na de première komt van Musicalweb. Tournee t/m 8 maart 2023, inlichtingen: www.charliedemusical.nl