Tijdloze Peter van Straaten in het Persmuseum. Er verandert niks, hoor! Zo heet de expositie met werk van de in december 2016 overleden tekenaar Peter van Straaten. De expositie, met vooral politieke prenten die Peter van Straaten maakte voor onder meer Vrij Nederland en de Volkskrant, opende krap twee weken vóór de Tweede Kamerverkiezingen. De tekeningen maken duidelijk dat er door de decennia heen niks is veranderd op het gebied van twijfel bij de kiezer en gekonkel tussen politici onderling. In veel prenten is er een hoofdrol voor de zwevende kiezer, die vroeger net zo onpeilbaar was als nu.

Peter van Straaten was in 2001 betrokken bij de oprichting van het Persmuseum aan de Zeeburgerkade in Amsterdam. Hij schonk in de loop der jaren duizenden tekeningen aan het museum. Kees van Kooten, die de expositie opende, zei: “Het hele gebouw had vol kunnen hangen met tekeningen van Peter.” Wat is het heerlijk om opnieuw tekeningen te zien van Dries van Agt en Ruud Lubbers, Hans Wiegel en Jan-Peter Balkenende, Elco Brinkman en Joop den Uyl.

Peter portretteerde Van Agt en Lubbers met villeine streken van zijn pennetje: bij Van Agt sijpelt altijd het gevoel door dat bij deze katholieke bewindsman veel schijnheiligheid door de aderen loopt, Lubbers werd meedogenloos neergezet als een duivelse Dracula-achtige verschijning. Met nadruk op zijn fallische neus, ongeschoren kin en markante spleet tussen de voortanden. De tekeningen van Peter van Straaten, die sloegen op de actualiteit, zijn tijdloos. Ze zijn bovendien meesterlijk en met veel humor getekend. Zoals de tekening, gemaakt toen Elco Brinkman in 1982 Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur was geworden. De kleine Elco, met priemende schrikogen, wordt bijkans geplet door een schaars geklede dame die op zijn schoot zit. De voluptueuze dame draagt een sjerp met de tekst ‘cultuur’ en het onderschrift luidt: “Arme jongen, wat ga je met me doen?”

Maar liefst vijf keer won Peter van Straaten de Inktspotprijs voor de beste politieke prent. Een record. De eerste keer was in 1994 met een prent over Hans van Mierlo, de laatste keer was vorig jaar. De vijf prenten hebben een prominente plek in de expositie. Ook de tekening waarmee hij de prijs voor de laatste keer won. Twee vrouwen ontmoeten elkaar op straat: een Hollandse vrouw en een vrouw, met bedekkende kleding, een sjaal en twee zware tassen. Het onderschrift: “Ik ben geen vluchteling, ik woon als twintig jaar naast u”. Toen de prijs in september werd uitgereikt, kon de 81-jarige Peter van Straaten helaas vanwege zijn slechte gezondheidstoestand er niet bij zijn. Hij liet in zijn bekende handschrift weten: “Aangenaam verrast. De vijfde Inktspotprijs. Wat een eer! Ik dank de jury en groet al mijn collega’s, die ik kan beloven: dit was de aller-, allerlaatste keer voor mij. Ik ben helaas uitgewerkt.”

Er hangt, behalve veel politieke prenten, in het Persmuseum ook veel ander werk van Peter van Straaten: zoals ‘Vader en Zoon’ en ‘Het Dagelijks Leven’ uit Het Parool. Er is ook aandacht voor Agnes en voor zijn erotische tekeningen. Je zou kunnen zeggen: even humoristische als erotische tekeningen. Zoals een overdreven corpulente vrouw die naakt wordt gesprongen door een man. Het onderschrift: “Pas je op? Ik ben maar een teer poppetje”.

Bij deze tekening en bij veel andere prenten hoor je bezoekers hardop lachen; soms zelfs schaterlachen. Zoals bij de tekening van een morsig echtpaar met het onderschrift “Laten we vanaf woensdag niet meer drinken”. Of een man en een vrouw in bed na een stevige vrijpartij. De man rookt een sigaretje. Het onderschrift: “Je komt hier alleen maar omdat je thuis niet mag roken”.

De expositie moge dan Er is niks veranderd, hoor! heten; binnenkort verandert er veel voor het Persmuseum. Dit is de laatste tentoonstelling in het museum aan de Zeeburgerkade in Amsterdam. Op 3 mei aanstaande wordt de officiële overeenkomst getekend met Beeld en Geluid in Hilversum, waarna het Persmuseum met deze instelling fuseert en naar Hilversum fuseert. De term ‘laatste kans’ is dus van toepassing. Mensen, gríjp die kans!

Peter van Straaten: Er is niks veranderd, hoor! is tot en met 28 mei in het Persmuseum (Zeeburgerkade 10, 1019 HA Amsterdam). Open dinsdag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur, zondag 12.00-17.00 uur. Inlichtingen: 020-6928810 of www.persmuseum.nl