Sven Ratzke maakt zijn beste solo-voorstelling ooit
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Erik van Zuylen)
De combinatie David Bowie en Sven Ratzke; het is een ‘match made in heaven’. De in 1977 geboren Nederlands-Duitse entertainer maakte eerder twee David Bowie-voorstellingen: in 2015 Starman (waarbij hij er zo ongeveer uitzag als David Bowie; pruik en al) en vijf jaar geleden de ingetogen voorstelling Where are we now. Nu sluit hij de trilogie meesterlijk af met de alles behalve ingetogen voorstelling We could be heroes. Ik durf te beweren dat dit de beste solo-voorstelling is die Sven Ratzke ooit maakte.
Hij is volledig ‘in control’ zodra hij het toneel betreedt, gehuld in een stijlvolle zandkleurige mantel, een fedora en handschoenen in dezelfde kleur (allemaal ontworpen door Ian Griffiths van het Duitse modehuis Max Mara). Daar staat Ratzke heel chique tussen vier geweldige muzikanten: de pianist Damian Omansen, de gitarist Jan ter Stege, de bassist Florian Friedrich en de – uit Friesland afkomstige – drummer Haye Jellema.
De eerste song is een wervelend begin met de ietwat minder bekende Bowie-song Five years uit 1972 – vijf jaar vóór de geboorte van Sven Ratzke – van het album The rise and fall of Ziggy Stardust and the spiders from Mars. Het is de aftrap van wat Ratzke zelf beschrijft als ‘een diepe duik in het prachtige universum van David Bowie’. Het is al jaren duidelijk dat hij een groot bewonderaar is van het Britse multitalent, dat op 10 januari 2016 twee dagen na zijn 69ste verjaardag overleed.
Ratzke memoreert dat hij als teenager op zijn walkman zijn eerste David Bowie-song hoorde: Let’s dance. Hij zingt dit opzwepende lied heel krachtig, nu gehuld in een zwarte catsuit. OMG, wat is hij slank! Hij danst daarbij wild en uitbundig; als een jeugdige Mick Jagger, maar dan beter en minder aanstellerig dan de nu bejaarde Stones-zanger. Ratzke is soms ingetogen en soms een dramaqueen met humor en stijl. En het publiek vreet uit zijn hand.
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Erik van Zuylen)
“Here is the key to my house and have no fear”
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Ann-Marie Schwanke)
We could be heroes is een volwassen ode aan David Bowie. Het is goed dat Sven Ratzke Bowie niet imiteert, maar zijn van nature lage timbre lijkt wel veel op de stem van Bowie. Ratzke vertelt – zoals gewoonlijk – anekdotes en hij heeft grappige onderonsjes met mensen op de eerste rij: “Waar komt u vandaan? Uit Limmen? Nooit van gehoord. Is dat een dorp met één huis – uw huis – en een kerk?” Hij fantaseert over hoe David Bowie hem in een droom uitnodigt in diens huis. In zijn droom zegt Bowie tegen hem: “Here’s the key to my house and have no fear”. Het is een theatraal concert. Zelfs theatraler dan ik eerder van Sven Ratzke zag. Hij zingt juweeltjes uit het ‘universum’ van Bowie, zoals Starman en Boys. Hij vertelt een mooi verhaal over de uit Scheveningen afkomstige diva Romy Haag, die in Berlijn in de jaren zeventig de nachtclub Chez Romy Haag had en in die tijd een relatie had met Bowie. Ratzke noemt haar ’the queen of the Berlin girls’.
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Ann-Marie Schwanke)
Hij vertelt een mooi verhaal over twee geliefden die aan weerskanten van de Berlijnse muur wonen. Dit verhaal is speciaal voor hem geschreven door de Franse schrijver Philippe Claudel. Het pauzenummer is een mooie versie van We could be heroes. Na de pauze draagt hij een flamboyante rode showmantel met een strakke zwarte broek en vuurrode laarzen, ontworpen door zijn vaste schoeiselontwerper – en vriend – Jan Jansen. Er volgen nog meer funky, swingende Bowie-klassiekers, zoals Fame.
Ratzke memoreert dat hij in januari 2016 in Australië op tournee was met zijn eerste Bowie-programma Starman, toen hij werd opgebeld met de – voor iedereen, maar helemaal voor hem – verbijsterende mededeling dat Bowie was overleden. Hoe kon dat nou? Hij zegt dat David Bowie voor hem onsterfelijk was: “Zou hij de ruimte in gelopen zijn in cognito?”
We zullen het nooit weten, maar wat zou David Bowie zelf hebben gevonden van de manier waarop Sven Ratzke zijn repertoire zingt? Hij vertelt dat journalisten hem soms vragen wat de overeenkomsten zijn tussen hem en Bowie: “Wat een belachelijjke vraag! Ik ga mezelf toch niet vergelijken met David Bowie?” Maar toch… hij zegt dat ze allebei een grote liefde koesterden en koesteren voor Berlijn, voor Brecht, voor New York. En voor de neiging ’to let yourself go’ Dit is de opmaat voor een wervelende vertolking van Jean Genie.
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Ann-Marie Schwanke)
Lazarus. Je moet maar durven!
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Ann-Marie Schwanke)
Sven Ratzke: We could be heroes (foto Ann-Marie Schwanke)
Uiteindelijk keert Ratzke terug naar zijn droom, waarin hij fantaseert dat Bowie hem uitnodigt in zijn huis. Hij betreedt ‘de geheime kamer’. Daar ziet hij een man op bed liggen. Een man met grijs haar, een verband om zijn ogen en knopen op de plek waar zijn ogen zich bevinden. Iedereen die de videoclip van de zwanenzang van David Bowie kent, ziet het beeld voor zich. Het openingsbeeld van de videoclip van Lazarus en het lied waarop hij – met de kennis van enkele dagen na de release van zijn laatste cd Blackstar – in omfloerste termen zijn overlijden aankondigt: “Look up here, I’m in heaven/ I’ve got scars that can’t be seen”.
En ja hoor, Sven Ratzke waagt zich aan een buitengewoon ingetogen en indrukwekkende vertolking van dit lied. Je moet maar durven! Sven Ratzke durfde het en dit is opnieuw ‘een match made in heaven’. Tijdens de laatste tonen van dit lied verdwijnt hij zo ongeveer in dimmende lichtbundels. Waarbij ik aanteken, dat het lichtplan van Fon Sanders tijdens de hele voorstelling heel erg mooi en effectief is. Dit is het overweldigende slotakkoord van de avond en ik hoopte – net als Patrick van den Hanenberg in zijn zeer lovende recensie in Het Parool – dat er geen toegift zou volgen.
Want deze wonderschone vertolking van Lazarus lijkt onovertroffen. Wat zou het mooi zijn geweest als hij zich had gehouden aan de aloude theaterwet ‘Leave them hungry’. Maar nee, dat durft Sven Ratzke toch niet aan. Bij de première volgden zelfs twee toegiften: Is there life on Mars? en een wonderlijke versie van Space Oddity: ‘Ground control to Major Tom’. Wonderlijk, omdat de vier muzikanten hem begeleiden op niet meer dan een ukelele, een spaarzaam bespeelde xylofoon, een zingende zaag en een rammelend ‘schud-eitje’. Geweldig! Kortom, We could be heroes is een aanrader voor iedereen die van David Bowie houdt en voor liefhebbers van de zeer veelzijdige Sven Ratzke. Hulde!
Het slotapplaus na de première (eigen foto)
We could be heroes, gezien 19 oktober 2024 in De Kleine Komedie. Door Sven Ratzke en zijn band (Damian Omansen op piano, Jan ter Stege op gitaar, Florian Friedrich op bas en Haye Jellema op drums, verbindende teksten Sven Ratzke en Philippe Claudel, kostuums Ian Griffiths van Max Mara, laarzen Jan Jansen, lichtplan Fon Sanders, techniek Koos Wolters, foto’s Ann-Marie Schwanke en met dank aan Erik van Zuylen. Tournee op diverse data tot en met 3 mei 2025 in Nederland, België en Berlijn. Tussendoor speelt Ratzke in het Renaissance Theater in Berlijn nog een paar keer Marlene, waarin hij se Duitse diva Marlene Dietrich vertolkt. De vooralsnog laatste voorstellingen van We could be heroes zijn woensdag 7 en donderdag 8 mei 2025 in het DeLaMar in Amsterdam. Zie voor alle speeldata en meer informatie: www.svenratzke.com
